Kinderen die wat meer zeggenschap willen hebben over hun eigen leerproces, kunnen in Emmeloord sinds een paar jaar kiezen voor X-tuur van de Vario Onderwijsgroep. Een reguliere middelbare, kleine school aan de Nagelerweg voor basis- en kader beroepsonderwijs, mavo, havo en vwo. Maar dan nét even iets anders.

Dat is een mooie uitdaging voor de leerling, erkent hij. ‘Ze hoeven echt niet meteen volledig zelfstandig te zijn als ze hier op school komen. Wij begeleiden ze daarin, zodat ze zelf uiteindelijk leren hun leerweg te plannen en sturen.’

Gepersonaliseerd leren

In het eerste jaar op X-tuur wordt dan ook gezocht naar welke manier van leren bij iemand past, voegt docent maatschappijleer en aardrijkskunde Elsemieke van Tiel toe. ‘We werken toe naar gepersonaliseerd leren, waarbij de onderwijsmethode en leerervaring worden afgestemd op de unieke behoefte, interesses en leerstijlen van de leerlingen.’

De leerlingen zitten op X-tuur in een gemengde groep qua leerjaar en niveau bij elkaar als een sociale gemeenschap. ‘We zijn een leer-leefgemeenschap,’ zegt Van Tiel. Die groep wordt op X-tuur de stamgroep genoemd. Koops: ‘Ieder kind heeft zijn eigen leerplan waarbij we uitgaan van ieders eigen ontwikkeling. We werken vanuit leerdoelen in plaats van vanuit lesmethodes. Bij ons zijn de lesmethodes het middel en niet het doel.’

Eindterm

Wat niet betekent dat X-tuur niet hoeft te voldoen aan de leerdoelen die zijn vastgesteld door de Onderwijsinspectie. Van Tiel: ‘Uiteindelijk moeten onze leerlingen die gewoon behalen. Zeker in de bovenbouw zit je meer vast aan de eindterm. De manier waarop is bij ons alleen meer vanuit henzelf, dan dat het docentgestuurd is.’

De docent maatschappijleer en aardrijkskunde is ook coach op X-tuur. ‘Wij werken niet met mentoren, maar coaches die de leerlingen begeleiden. En op de dagen dat we werken, zijn we er de hele dag. Dus leerlingen kunnen dan altijd bij ons terecht. Ik merk zelf dat je daardoor meer contact met ze hebt en ook meer een band met ze opbouwt.’

Voortgang

De vakdocenten houden ondertussen ook de voortgang bij en begeleiden de leerlingen waar nodig, vertelt Koops. ‘Leerlingen mogen zelf bepalen wanneer ze hun leerdoelen halen en op welke manier. Dat is ook per vak afhankelijk. Maar de docenten houden wel een vinger aan de pols. Uiteindelijk zijn we als school natuurlijk wel verantwoordelijk voor ze.’

Een gewone schooldag op X-tuur begint met instructies van de vakdocenten tot 12.15 uur. Daarna is er keuzewerktijd, waarin alle niveaus door elkaar zitten. Van Tiel: ‘Tijdens de keuzewerktijd werken ze veel zelfstandig aan hun leerdoelen, maar ook samen met elkaar. Daarnaast zijn er projectweken en projectdagen, waarin we bepaalde thema’s aan verschillende vakken koppelen.’

Koops: ‘We zijn bijvoorbeeld bij het asielzoekerscentrum geweest en koppelden daar geschiedenis en aardrijkskunde aan. Of gingen op bezoek bij een windmolen en maakten een maquette. Hier werden wiskunde, Nederlands, aardrijkskunde en natuurwetenschappen bij betrokken.’

Praktijk

Leerlingen in de onderbouw nemen tijdens de meeloopdagen bovendien een kijkje bij bedrijven. Van Tiel: ‘Op die manier bieden we een lesprogramma waarin ze niet alleen uit de boeken leren, maar ook uit de praktijk.’

De week wordt geopend en afgesloten in de stamgroep. Hier worden belangrijke mededelingen gedaan, maar zijn de leerlingen ook bezig met burgerschapsvorming en persoonlijke ontwikkeling.

Dat leren op je eigen manier en tijd maakt dat de leerlingen die van X-tuur afkomen goed kunnen plannen. ‘We leveren ze heel zelfstandig af. En dat is fijn voor hun vervolgopleidingen, waar ze dat ook moeten kunnen,’ legt Koops uit.

En het zorgt er ook voor dat leerlingen die heel goed zijn in een bepaald vak, dat op een hoger niveau kunnen afronden. Van Tiel: ‘Daar is hier ruimte voor.’

‘Kiezen voor X-tuur betekent kiezen voor een fijne leer-leefomgeving waar niet alleen aandacht is voor kennis, maar ook voor emotionele groei,’ voegt Koops toe.

 

X-tuur zet leerlingen aan het roer van leerproces: ‘Wij leveren heel zelfstandige studenten af’